Tác phẩm phản ánh sự hội nhập mạnh mẽ của công nghệ vào giáo dục và niềm vui sáng tạo của thế hệ trẻ khi trải nghiệm công nghệ. Bức ảnh không chỉ ghi lại sự hứng thú của học sinh với robot mà còn là minh chứng sống động cho xu hướng đào tạo STEM đang ngày càng lan tỏa trong các trường học, giúp kết nối học sinh với thế giới công nghệ ngay từ những bước đi đầu tiên.

Trong không gian gần như chật kín học sinh và các thiết bị kỳ lạ tại Trường Trung Tiểu học Việt Anh (Phường Dĩ An, TP.HCM) hồi tháng 5, nhiếp ảnh gia Bùi Văn Vân vô tình ghi lại khoảnh khắc một nhóm học sinh tiểu học hào hứng tương tác với một robot. Đây là một triển lãm khoa học công nghệ, hoạt động ngoại khóa thường thấy tại nhiều trường học ở Việt Nam trong xu hướng đưa khoa học công nghệ vào chương trình đào tạo từ những bậc học nhỏ nhất.

Bức ảnh được chụp tình cờ này đã “thu gọn” vào khung hình xu hướng STEM hiện nay và giành giải Nhất hạng mục ảnh đơn trong cuộc thi ảnh và video Công nghệ từ trái tim.

“Tôi biết đến Công nghệ từ trái tim qua giới thiệu của bạn bè, và chỉ nghĩ rằng triển lãm khoa học công nghệ tại trường Việt Anh sẽ là một dịp tốt để tìm cảm hứng sáng tác. Công nghệ cũng không phải mảng mà tôi thường chụp”, nhiếp ảnh gia Bùi Văn Vân (phường Thuận An, TP.HCM), cho biết.

“Nhìn tụi nhỏ làm mà tôi thấy… mình lạc hậu, cảm giác ngỡ ngàng trước tốc độ cập nhật công nghệ của bọn trẻ quá nhanh”, nhiếp ảnh gia chia sẻ.

Robot đang trở thành công cụ hữu hiệu trong việc giáo dục, do việc tương tác, thiết kế, lập trình và điều khiển robot gần như một môn học “tích hợp” các kiến thức khoa học công nghệ và ứng dụng thực tế. Chẳng hạn, việc thiết kế một cánh tay robot đòi hỏi lập trình các khớp nối hoạt động đồng thời sao cho chính xác, tính toán khả năng chịu tải, cơ chế gắp phù hợp từng vật thể, v.v... Tính trực quan tương tác của công nghệ này cũng thu hút học sinh hơn so với bài học lý thuyết hoặc trên giấy.

Đào tạo STEM đã trở thành một xu hướng ở Việt Nam với chuỗi sự kiện Ngày hội STEM diễn ra hàng năm kể từ 2015, xuất hiện ở cả các xã biên giới, miền núi. Cùng với đó là hàng loạt đội thi robot, đến từ các trường trung học khắp cả nước, cạnh tranh tại các cuộc thi trong nước và quốc tế.

Đầu tháng 10 vừa qua, tại Trung tâm đổi mới sáng tạo Quốc gia đã diễn ra lễ vinh danh các đội thi có thành tích cao trong các giải đấu STEM và robot. “Đây chính là những phẩm chất của thế hệ nhân lực chất lượng cao mà nước ta đang cần để thực hiện khát vọng phát triển nhanh và bền vững, sớm trở thành quốc gia phát triển, hùng cường, thịnh vượng trong kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc", Phó Thủ tướng Nguyễn Chí Dũng đánh giá về những bộ kỹ năng mà đào tạo STEM và robot đem lại cho thế hệ trẻ.

Và một minh chứng cho sức hút của đào tạo STEM là bức ảnh “Niềm vui được làm quen cùng robot” - những gương mặt hân hoan và nụ cười của nhóm học sinh khi robot hoàn thành nhiệm vụ.

“Mỗi nhóm học sinh như một dự án công nghệ, các em say mê trao đổi, tranh luận, nhấn nút, sửa lỗi rồi reo lên khi một chi tiết hoạt động đúng ý. Tôi chỉ chụp theo cảm xúc của một người đam mê nhiếp ảnh: những ánh mắt, nụ cười và của các em học sinh khi được trực tiếp trải nghiệm khoa học công nghệ”, anh Văn cho biết.

Bức ảnh của anh Bùi Văn Vân không chỉ là một khoảnh khắc đơn thuần, mà là tấm gương phản chiếu xu hướng phát triển mạnh mẽ của khoa học công nghệ trong xã hội hiện đại. Nó là minh chứng cho thấy công nghệ không chỉ tồn tại trong các phòng thí nghiệm hay các công ty lớn mà đã len lỏi vào từng lớp học, mở ra những cơ hội sáng tạo cho tất cả thế hệ trẻ.

Từ cuộc thi Công nghệ từ trái tim, các tác phẩm đã lan tỏa được những hình ảnh công nghệ gần gũi trong đời sống. Cũng như bức ảnh chiến thắng này, mỗi tác phẩm là một phần của câu chuyện lớn hơn về sự kết nối giữa công nghệ và con người. Những bức ảnh này không chỉ ghi lại khoảnh khắc, mà còn phản ánh sức mạnh của công nghệ trong việc tạo ra những thay đổi mang tính cách mạng trong xã hội.

Giải thưởng ảnh và video Công nghệ từ trái tim lần đầu tiên được Thông tấn xã Việt Nam (TTXVN) và Tập đoàn Công nghiệp – Viễn thông Quân đội (Viettel) phối hợp tổ chức năm 2024. Năm nay, giải thưởng được tổ chức với chủ đề Sáng tạo Việt – Đường tới thịnh vượng, góp phần lan tỏa tinh thần đổi mới, sáng tạo, ứng dụng khoa học công nghệ và chuyển đổi số quốc gia theo tinh thần Nghị quyết 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị.

Giải thưởng năm nay đã nhận được 1.131 tác phẩm ảnh đơn, 229 tác phẩm ảnh bộ và 122 tác phẩm video.

“Niềm vui được làm quen cũng robot” giành giải Nhất ở thể loại ảnh đơn, được đánh giá đã truyền cảm hứng về niềm vui trải nghiệm công nghệ. “Trong thời đại công nghệ phát triển không ngừng, với tôi đề tài khoa học công nghệ đã trở thành nguồn cảm hứng mới cũng như cơ hội mới để khám phá và giới thiệu rộng khắp đến mọi người”, anh Văn chia sẻ.

Lễ trao giải được tổ chức tại Trung tâm Thông tấn Quốc gia, số 5 Lý Thường Kiệt, Hà Nội, vào 16 giờ ngày 23 tháng 10 năm 2025. Ngay sau Lễ trao giải, Ban Tổ chức sẽ trưng bày 63 tác phẩm tiêu biểu nhất của Giải thưởng, tại Vườn hoa Tao Đàn, Hà Nội.